نفحات . [ ن َ ف َ ] ? (ع اِ) بوهای خوش . (غیاث اللغات ) (آنندراج ). ج ِ نَفحَة. رجوع به نفحة شود(دهخدا)
تا معطر کنم از لطف نسیم تو مشام
شمه ای از نفحات نفس یار بیار. حافظ.
نفحات صبح دانی به چه روی دوست دارم
که بروی دوست ماند که برافکند نقابی. سعدی.
گوش هش دارید این اوقات را
درربائید اینچنین نفحات را. مولوی
ز بنفشه زار زلفش نفحات عید الا
سوی فخر دین و دولت شه دادگر نیاید. خاقانی
تموج نفحات: خروش حالتها ، تلاطم تاثیر عطرها ، به عرصه حضور رساندن اندیشه به عینیت . به هرچه توجه کنید با آن یکی می شوید(دهخدا)
در دعای شب نیمه شعبان است که می فرماید :«الهی تعرّض لک فی هذا اللیل المتعرّضون ،و قصدک القاصدون وأمّل فضلک و معروفک الطّالبون »این دعا را مرحوم نراقی شرح کرده است که جادارد شرحش را بخوانیم. الهی در این شب متعرّضان ،خویش را در معرض رحمت تو قرار دادند و قصدکنندگان ،قصد تو کردند و طالبان آرزوی به دست آوردن فضل و نیکی های تو را داشتند. و بعد می فرماید :«ولک فی هذا اللّیل نفحات ٌ»در این شب برای تو «نفحات»است . نفحات جمع«نَفحَه»است که باید معنا بشود. برای تو در این شب نفحه هاست که منّت می گذاری آن را بر آن کس که می خواهی و منع می کنی آن را. یعنی هرکسی قابلیّت پوشش این لباس گران مایه را ندارد،بلکه باید صفات و خصوصیّاتی داشته باشد تا لیاقت پیدا کند. اگر واقعاً آن صفات حسنه ای را که منظور اهل بیت (ع)است ،واجد باشد ،مورد این جوایز است و اگر نباشد نیست .بعضی از سه ماه پیش خالص می کردند اعمالشان را که بتوانند این شب را درک بکنند.
مرحوم نراقی در شرح این دعا می نویسد :مقصود از نفحات ،همان چیزی است که رسول خدا (ص)می فرمود که،برای شما در دوران عمرتان نفحه ها از جانب خداوند است ؛بکوشید خود را در معرض آن قرار دهید . سپس می فرمایند:نفحه،آن افاضات معنوی و ربّانی است . افاضات هم جمع افاضه است . افاضه ریزش است ،ریزش آن روحیّات حالات معنوی،یقین ،اطمینان و امید به قلب شماست .البتّه این قلب باید تصفیه شده باشد تا امکان این ریزش پیدا بشود . در آن کبر نباشد ،عُجب نباشد ،بخل نباشد ،بلکه جمیع مکارم اخلاق را در حدّ توان واجد باشد و اگر ندارد از پروردگار در خواست بکند و برای آن به درگاه او تضرّع کند.
حضرت آیت الله بروجردی (ره)می فرمودند :«مراد از این نفحه و افاضه این است که قلب ما در معرض وزش نسیم های رحمت الهی قرار می گیرد».نراقی در ادامه ،تعرّض به نفحات را معنا می کند :این تعرّض چیست ؟متعرّضون چه کسانی هستند؟تعرّض یعنی اینکه قلب را از اخلاق بد ،خالی کنی و متعرّض کسی است که دل را از بدی ها پاک کرده باشد. او فقط در این صورت خود را در معرض وزش نسیم رحمت قرار داده است. (سخنرانی مرحوم آیت الله حق شناس - نشریه موعود شماره 102)